گسترش موج گرما در شش ماهه ابتدای امسال

به گزارش وبسایت دانش ساختمان به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، سید امیرحسین گرکانی، رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی، در یک نشست خبری اعلام کرد که با وجود افزایش جمعیت از دهه ۱۹۷۰، تلفات ناشی از سوانح در جهان کاهش یافته است. با این حال، خسارات مستقیم از سال ۲۰۰۰ تاکنون دو برابر شده است. وی افزود که نوع مخاطرات نیز تغییر کرده و پدیده‌های اقلیمی مانند طوفان، گرد و غبار و گرمای شدید، جایگزین زلزله و سیلاب شده‌اند.

به گفته گرکانی، پژوهشکده سوانح طبیعی از سال ۱۴۰۲ ثبت و پایش مخاطرات اولویت‌دار در کشور را آغاز کرده است. داده‌ها نشان می‌دهد که در شش ماهه اول سال ۱۴۰۴، وقوع طوفان‌های گردوغبار، آتش‌سوزی‌ها (در جنگل‌ها، مراتع، صنایع و ساختمان‌ها) و موج گرما در مقایسه با دوره مشابه در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته است. او بر ضرورت سرمایه‌گذاری در پیشگیری از بحران و رعایت «عدالت فضایی» تأکید کرد و گفت منابع محدود باید پیش از وقوع سوانح هزینه شوند. وی عدالت فضایی را فراهم کردن فرصت برابر برای زندگی ایمن همه شهروندان دانست و خواستار توجه بیشتر نظام بودجه‌ریزی به مناطق کم‌برخوردار و در معرض خطر شد.

در ادامه این نشست، اطهره نژادی، مشاور عالی وزیر راه و شهرسازی، با اشاره به مفهوم «تاب‌آوری» گفت که این موضوع دارای مرزهای مشخصی است و باید در چارچوب آستانه‌های اکولوژیک و پایداری شهری به آن توجه شود. نژادی نگاه ثابت و بدون تغییر به سرزمین را یکی از خطاهای برنامه‌ریزی کشور دانست و تأکید کرد که بحران در ایران به یک قاعده تبدیل شده است. به گفته او، توسعه بی‌ضابطه و نادیده گرفتن اقلیم، باعث فرسودگی و آسیب‌پذیری شهرها شده است. وی همچنین بر استفاده از سرمایه اجتماعی مردم در آموزش و بازسازی برای افزایش تاب‌آوری تأکید کرد و خواستار دسترسی عمومی به اطلاعات معتبر و استفاده از فناوری‌های نوین برای بهبود مدیریت بحران شد.

مصطفی محقق، هماهنگ‌کننده ارشد ملل متحد در مرکز آسیا و اقیانوسیه برای توسعه اطلاعات مدیریت سوانح (اپدیم)، نیز اعلام کرد که هزینه مستقیم حوادث در جهان بیش از ۲۰۲ میلیارد دلار و خسارات ثانویه آن حدود ۲.۲ تریلیون دلار است. وی افزود که در دو دهه اخیر، بیش از ۹۵ درصد خسارات ناشی از زلزله، سیل، طوفان، خشکسالی و موج گرما بوده که بسیاری از آن‌ها قابل‌پیشگیری بوده‌اند. با این حال، کمتر از دو درصد کمک‌های بین‌المللی و یک درصد بودجه عمومی به پیشگیری اختصاص می‌یابد.

محقق این روند را ناپایدار خواند و سرمایه‌گذاری در تاب‌آوری را برای دستیابی به توسعه پایدار ضروری دانست. او پنج راهکار اصلی را برای تقویت تاب‌آوری معرفی کرد: توسعه اقتصادی و اجتماعی، تخصیص منابع، سرمایه‌گذاری مؤثر، توسعه بیمه و تقویت پایش و هشدار سریع. وی تأکید کرد که تحقق این موارد نیازمند تلفیق سیاست‌ها، مشارکت بخش خصوصی و پیوند میان علم، سیاست و عمل است.

سید حسین کاظمی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس، نیز در این برنامه گفت که الگوی جهانی مدیریت سوانح از رویکرد «واکنش‌محور» به «جامعه‌محور» و «توسعه‌پایه» تغییر کرده است. به گفته وی، در ایران بخش عمده بودجه مدیریت بحران صرف پاسخ و بازسازی می‌شود و سهم پیشگیری کمتر از یک درصد است که این موضوع کشور را در «تله هزینه تأخیری» قرار داده است. او با تأکید بر ضرورت اصلاح رویکرد مالی، تصریح کرد که هر دلار سرمایه‌گذاری در زمینه پیشگیری، حداقل سه دلار از خسارات آینده می‌کاهد. کاظمی «لایه‌بندی مالی ریسک» از طریق بودجه، بیمه و بازار را راهکاری کلیدی برای ارتقای تاب‌آوری و حکمرانی اثربخش دانست.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان