ایا نشست ساختمان خطرناک است؟

نشست ساختمان یکی از مهم‌ترین خطرات ساختمانی است که می‌ تواند علاوه ‌بر تخریب ساختمان، باعث آسیب رسیدن به ساکنان ساختمان نیز شود. به‌ طور کلی، به پایین رفتن و نشست کردن خاک موجود در زیر سطح ساختمان به دلیل فشاری که سازه بر آن وارد می‌‌نماید، نشست ساختمان گفته می‌شود و این پدیده برای اکثر سازه‌ های عمرانی و ساختمانی بعد از گذشت مدت زمان مشخصی رخ می‌دهد.

مهندسین عمران برای اطلاع یافتن از علائم پدیده نشست ساختمان، انواع مختلف نشست ساختمان، زمان وقوع نشست و … در حین ساخت سازه آزمایشات خاک را برای محل احداث انجام داده و پدیده نشست را برای هر ساختمان پیش‌بینی می ‌نمایند. راه‌ های پیشگیری از وقوع پدیده نشست ساختمان یا اصلاح آن نیز وظیفه متخصصین عمرانی پس از ساخت ساختمان یا وقوع این حادثه است.استفاده از متریال با کیفیت مانند تیرچه ، سیمان و … در عمر و نشست ساختمان تاثیر گذار است.

نشست ساختمان چیست؟

به کاهش یافتن ارتفاع ساختمان و فرو رفتن آن در زمینی که بر روی آن ساخته شده‌ است، نشست ساختمان گفته می ‌شود. این پدیده تحت تاثیر عوامل مختلفی چون رطوبت خاک، میزان نفوذ پذیزی زمین، حرکات زمین و یا به طور کلی ضعف سازه‌ ای ساختمان به طور کاملا آهسته و طی مدت زمان نسبتا طولانی اتفاق می ‌افتد.

لازم به ذکر است که با فرو نشستن ساختمان احتمال تخریب و آسیب آن به طور چشمگیری افزایش می ‌یابد، همچنین اگر میزان نشست ساختمان زیاد باشد احتمال تخریب کامل آن و آسیب رسیدن به ساکنان نیز وجود دارد.

انواع نشست ساختمان

اولین دسته ‌بندی که متخصصین برای پدیده نشست ساختمان در نظر گرفته‌ اند، تحت تاثیر نیروهای مختلفی است که طی سال ‌های طولانی به ساختمان وارد می‌ شوند. طبق این دسته بندی، نشست ساختمان به دو دسته تقسیم می ‌شود.

1. نشست آنی ساختمان یا الاستیک

در این نوع نشست، همان‌طور که از نام آن مشخص است، به خاطر نشست آنی و یکباره خاک زیرین، سازه تخریب شده و فرو می‌ ریزد.

1. نشست تحکیمی

در  دسته ‌بندی دوم مهندسان و متخصصین، نشست ساختمان را با توجه به خرابی‌ هایی که در شکل ساختمان ایجاد می ‌کند، طبقه بندی کرده ‌اند. در این دسته ‌بندی نیز این پدیده به دو گروه نشست یکنواخت و نشست غیر یکنواخت یا نشست نا متجانس تقسیم می‌ گردد. در نشست یکنواخت، کل خاک در فضای زیربنای ساختمان، به طور یکنواخت نشست می کند و معمولا باعث ایجاد ترک خوردگی نیز نمی شود. در نشست غیر یکنواخت، زیربنا به صورت نامتقارن نشست دارد و سبب ایجاد ترک در ستون و حتی دیوارها می شود.

علائم پدیده نشست ساختمان

همانند هر پدیده‌، نشست ساختمان نیز دارای علائمی ظاهری است؛ که هر چه این علائم زودتر شناخته شوند، راحت‌ تر می‌ توان از وقوع خسارت ‌ها جلوگیری کرد. البته توجه داشته باشید که تغییر در برخی از جزئیات ساختمان یا علائمی که در ادامه مطلب ذکر خواهند شد، ممکن است به دلیل پدیده نشست ساختمان نباشند و دلایل دیگری باعث بروز آن‌ها شده ‌باشد. به همین دلیل با مشاهده هر کدام از این علائم بهتر است تمام جوانب را بررسی یا با یک متخصص صحبت کنید تا مشکل اصلی را پیدا کنید.

مهم‌ترین علائم فرونشست ساختمان عبارت ‌اند از:

1. ترک ‌های روی دیوارها

به وجود آمدن ترک‌‌های غیرعادی روی دیوارهای ساختمان، یکی از شایع ‌ترین علائم نشست ساختمان است. این ترک ‌ها اغلب به صورت خط‌ هایی عمودی یا خطوطی مورب در دیوارهای داخلی ساختمان ایجاد می ‌شوند؛ بررسی دلیل ترک خوردن دیوارهای ساختمان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

1. وجود ترک بر روی دیوارهای آجری

این ترک‌ ها اغلب از گوشه دیوار شروع و با رسیدن به لبه ‌هایی پنجره ساختمان متوقف می ‌شوند. این ترک‌ های ساختمانی به سه دسته پله‌ ای، عمودی و افقی تقسیم می ‌شوند که هر کدام بیانگر یک موضوع است. ترک های عمودی، نشان دهنده حرکت خاک در زیر فونداسیون ساختمان می ‌باشند. ترک‌ های افقی نشان دهنده این است که به فونداسیون از طرف خاک، فشاری رو به بالا وارد می‌‌شود. ترک ‌های پله ‌ای نیز وجود داشتن خاک نامناسب و ناپایدار را در زیر فونداسیون به ما اطلاع می ‌دهند.

1. ایجاد شکم، برآمدگی یا نشست در کف ساختمان

خارج شدن کف ساختمان از حالت صاف خود و به وجود آمدن برآمدگی یا نشست یکی دیگر از علائم نشست ساختمان است.

1. تاب برداشتن و خم شدن درب ها و پنجره های ساختمان

یکی از علائم به وجود آمدن نشست در ساختمان، تاب برداشتن درب ‌ها و یا خم شدن پنجره ‌ها است که این موضوع باعث می ‌شود باز و بسته شدن آن‌ها دچار مشکل شود. با نشست ساختمان، به درب ‌ها و پنجره ‌های ساختمان فشار وارد می ‌شود و همین فشار سبب تاب افتادن آن‌ها خواهد شد.

1. به وجود آمدن شیب نامناسب در ساختمان

با نشست ساختمان، پایه‌ هایی که خانه بر روی آن‌ها ساخته شدهاست از حالت تعادل خود خارج می‌ شوند و این موضوع سبب می ‌شود که ساختمان شیب‌دار شود، پس به وجود آمدن شیب در کل ساختمان یکی از رایج ‌ترین علائم فرونشست ساختمان است.

1. تغییر شکل نمای خارجی ساختمان

تغییر کردن چینش آجرهای نمای بیرونی ساختمان، خروج آن‌ها از حالت صاف، ریزش یا لق شدن آجرها یا کاشی ‌های نمای بیرونی ممکن است ناشی از نشست ساختمان و وارد شدن فشار به اجزای نمای بیرونی ساختمان باشد.

راه های جلوگیری از نشست ساختمان

فرونشست ساختمان علاوه ‌بر تخریب کامل ساختمان می‌ تواند سبب بروز اتفاقات ناگواری چون مرگ، قطع عضو، آسیب شدید به ستون فقرات و… نیز شود. بهترین راه برای جلوگیری از پدیده نشست ساختمان، رعایت نکات ساختمان‌ سازی حین ساخت و پس از آن است. از مهم ‌ترین روش‌ های پیشگیری از نشست ساختمان می ‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• انتخاب محل مناسب جهت احداث ساختمان
• استفاده از تکنولوژی‌ و روش ‌های روز دنیا در ساخت ساختمان
• احتیاط در تغییر کاربری اراضی
• سبک سازی ساختمان
• مقاوم سازی پی ساختمان
• در نظر گرفتن تعدادی دستک و پایه در زیر فونداسیون ساختمان
• افزایش تعداد ستون‌ های ساختمان

نشست ساختمان تهدیدکننده جان

نشست ساختمان یکی از دلایلی است که امنیت ساکنان ساختمان و جان آن‌ها را تهدید می ‌نماید، پس نشست ساختمان می ‌تواند خطرناک باشد. اگر میزان نشست ساختمان زیاد باشد، می ‌تواند منجر به تخریب کامل ساختمان شود که این موضوع سبب وقوع مرگ و میر و اتفاقات جبران ناپذیزی برا ساکنان ساختمان می ‌شود بنابراین، پیش‌گیری از فرونشست ساختمان و رعایت استانداردهای مناسب در حین طراحی ساختمان و ساخت آن بسیار مهم و ضروری است.

دلایل نشست ساختمان

انواع نشست ساختمان ممکن است به دلایل مختلف نظیر کاهش تخلخل خاک زیربنا، جنس خاک زیرین، بار زیادی، تغییر رطوبت یا عوامل دیگر رخ دهد. به‌ طور کلی عوامل وقوع نشست ساختمان را می توان به موارد زیر دسته بندی کرد:

• خاک ضعیف زیر سازه و عدم تحمل بار ساختمان
• بافت نامناسب خاک با تراکم ضعیف
• تغییرات در شرایط آب های زیرزمینی
• بارندگی یا خشکسالی نامنظم
• زهکشی ضعیف در اطراف ساختمان
• درختان بزرگی که در اطراف خانه رشد می‌کنند.
• نشت آب از لوله کشی یا استخر شنا

پیشگیری از خطرهای نشست ساختمان

نشست ساختمان اگر به مرحله‌ی فروریختن برسد، خطرهای بسیاری برای ساکنین و حتی ساختمان‌های مجاور و رهگذرها خواهد داشت. بنابراین توجه به علائم نشست و کنترل عوامل مختلف، به جلوگیری از این مشکلات، کمک خواهد کرد. توجه به نشانه‌های مختلف فرونشست، تعیین و کنترل عوامل، تاثیر زیادی در جلوگیری از تشدید فرونشست و خطرهای ناشی از آن دارد.با بررسی هایی که انجام شد محتوا های مناسبی در قسمت وبلاگ سایت اسپرلوس ساسان است،پیشنهاد میکنم سر بزنید.

منبع: دانش ساختمان